Thu phí không dừng là hình thức ứng dụng công nghệ thông tin vào mảng giao thông và được cho là bước đột phá trong việc hình thành giao thông thông minh. Tuy nhiên, vẫn còn khá nhiều khó khăn để triển khai hình thức này.
Thu phí không dừng là gì?
Thu phí không dừng (ETC) là hình thức thu phí mới được triển khai ở các trạm BOT tại Việt Nam trong vài năm trở lại đây. ETC ứng dụng công nghệ thông tin vào mảng giao thông và giúp các chủ phương tiện tiết kiệm thời gian khi qua trạm thu phí.
Theo đó, tất cả các phương tiện muốn lưu thông qua các ETC sẽ phải gắn trên xe thẻ E-tag (thường được gắn trên kính hoặc đèn xe). Khi đó, các thông tin của chiếc xe như biển số, loại xe được định danh và lưu trữ về trung tâm. Cùng với đó, chủ xe sẽ được mở một tài khoản giao thông để người sử dụng có thể chuyển tiền vào dễ dàng.
Khi đi qua trạm BOT, sóng radio sẽ nhận diện tự động phương tiện cơ giới có gắn thẻ E-tag. Sau khi đọc được thông tin, tiền phí qua trạm sẽ được trừ thẳng vào tài khoản của chủ phương tiện, barrier sẽ được mở lên và tài xế sẽ có thể qua trạm thu phí mà không phải dừng lại để mua vé – nộp tiền thủ công. Hiện nay, đơn vị triển khai dự án này đang lưu ý lái xe có gắn thẻ E-tag chỉ nên qua trạm với vận tốc dưới 30km/h để đảm bảo an toàn.
Trong các giai đoạn tiếp theo của dự án, khi mà chế tài thu hồi nợ phí được hoàn thành, các barrier và bốt thu phí tại trạm thu phí sẽ được bỏ, phương tiện có thể đi với tốc độ lên tới 120 km/h.
ETC được coi là hình thức rất hiện đại, giúp giao thông trên các tuyến đường Quốc lộ, cao tốc lớn được thông suốt, chủ xe tiết kiệm được thời gian, nhà đầu tư BOT tiết kiệm được chi phí in vé, chi phí nhân sự, chi phí bảo trì mặt đường.
Tiến độ triển khai ETC đã đến đâu?
Trong kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa 14 mới đây, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết hạn cuối cùng thực hiện thu phí tự động không dừng là ngày 31/12/2019 cho tất cả các trạm thu phí. Trong quá trình thực hiện, Bộ giao thông vận tải chia triển khai ETC thành 2 giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên thực hiện trên 28 trạm, còn 15 trạm đang triển khai. Giai đoạn 2, Bộ Giao thông vận tải đấu thầu công khai, hiện các đơn vị đã khảo sát 33 trạm thu phí, theo cam kết thì sẽ hoàn thành trong tháng 12/2019.
Riêng với những BOT do địa phương quản lý, Bộ GTVT đề nghị đầu tư hệ thống thu phí là do địa phương quyết định, nhưng công nghệ thì phải thực hiện đồng bộ trên cả nước.
Tuy nhiên, đến hiện tại mới chỉ khoảng 700.000 phương tiện trên tổng số 3 triệu ô tô tại Việt Nam dán thẻ E-tag. Đồng thời, theo phản ánh của tài xế thì hiện tại nhiều trạm thu phí không dừng hiện nay khi đi qua vẫn phải trả tiền mặt chứ không chấp nhận việc trả tiền qua thẻ. Rất nhiều tài xế cũng chưa hiểu rõ quy trình mua, thu phí thế nào để thực hiện.
Vì sao thu phí không dừng vẫn còn vướng mắc?
Theo hình thức thu tiền hiện nay, chủ phương tiện là người có một tài khoản trả trước để duy trì sử dụng dịch vụ của VETC. Toàn bộ số tiền này sẽ được chuyển vào tài khoản ngân hàng do VETC là đơn vị thụ hưởng.
Tuy nhiên cách thức hoạt động này của VETC lại gây ra sự băn khoăn. Một nhà đầu tư khi trả lời báo An ninh Thủ đô cho biết: ‘Số tiền nộp trước của các chủ phương tiện lại không được tính lãi. Tính trung bình, mỗi xe ô tô có khoảng từ 500.000 đồng – 1.000.000 đồng nạp vào tài khoản của VETC, nhân với khoảng 3 triệu xe ô tô ở Việt Nam thì rõ ràng VETC đã huy động được khoảng từ 1.500 tỷ đồng – 3.000 tỷ đồng từ các chủ phương tiện lái xe’.
Đồng thời, số tiền mà người dùng trả cho việc thu phí không dừng sẽ được VETC trả cho nhà đầu tư sau 1 ngày cũng đang khiến nhiều người lo lắng. Họ cho rằng, tổng số tiền của các trạm thu phí không dừng chuyển vào tài khoản của VETC là rất lớn. Sau 1 ngày đơn vị này mới trả tiền cho các nhà đầu tư BOT thì có thể họ đã được hưởng lợi từ tiền lãi suất qua đêm với phần doanh thu của các nhà đầu tư BOT này.
Chưa kể đến việc thanh toán vẫn còn gây khó khăn khi phải nạp tiền vào thẻ trước, mặc dù VETC đã hộ trợ nạp tiền qua internet banking hay SMS banking nhưng nếu có sự đồng bộ hay liên kết với thẻ VISA thì tiền phí sẽ được tự động trừ sau khi đi qua trạm kiểm soát mà không cần truy cứu hay nhớ xem trong thẻ còn bao nhiêu tiền. Kiểm tra số dư trong thẻ VISA luôn dễ dàng & an toàn hơn phải không 🙂
